O fis Medi 2024, lansiodd Caerdydd Gynllun Peilot Nofio Ysgol Caerdydd, i fynd i'r afael â'r nifer isel o blant sy'n cymryd rhan mewn gwersi nofio ysgol.

Eisoes mae ffigurau ymgysylltu ag ysgolion i fyny i 74% o 57% a disgwylir y bydd mwy na 2,250 o blant wedi cael mynediad at wersi nofio mewn pyllau lleol drwy'r cynllun peilot, cyn diwedd y flwyddyn academaidd. 

Mae'r model cyflawni newydd wedi'i gynllunio i gynyddu nifer yr ysgolion sy'n cynnig darpariaeth nofio, gan sicrhau bod pob plentyn yng Nghaerdydd yn derbyn hyfforddiant nofio o ansawdd uchel yn seiliedig ar y cwricwlwm tra'n hyrwyddo diogelwch dŵr.

Wedi'i gyflwyno gan Dîm Cwricwlwm Addewid Caerdydd y Cyngor,mewn partneriaeth â Nofio Cymru, Chwaraeon Met Caerdydd, GLL, Legacy Leisure, Urdd Gobaith Cymru ac Iechyd Cyhoeddus Cymru, aeth y cynllun peilot i'r afael â heriau fel mynediad anghyson, cyfranogiad mewn ysgolion a chadw at Siarter Nofio Ysgolion clir. Trwy sefydlu cynllun cyflenwi lleol sy'n seiliedig ar glwstwr, mae 'AquaClusters' hefyd wedi helpu i liniaru rhwystrau logistaidd fel costau trafnidiaeth.

Mewn adroddiad cynhwysfawr gan Chwaraeon Met Caerdydd, mae adborth gan athrawon a darparwyr nofio

wedi nodi llwyddiannau, heriau gweithredol, a chyfleoedd i wella cyflawni yn y dyfodol.

Canfuwyd bod cryfderau'n cynnwys:
• Roedd y model cyflawni lleol (AquaClusters) yn gwneud gwersi yn fwy hygyrch a mwy o gyfranogiad.
• Cyflwyno dwys pythefnos yn hyrwyddo datblygiad sgiliau cyflymach a ffocws cryfach ar ddisgyblion.
• Mwy o strwythur a chynllunio, gwell dilyniant ac arferion asesu.
• Gwnaeth cydweithrediad staff a defnyddio'r siartr helpu i egluro disgwyliadau a rolau.

Yn ogystal, mae prosesau newydd i gasglu data am y disgyblion hynny sydd wedi cwblhau gwersi nofio ysgol wedi'u gweithredu fel y gall partneriaid weithio gydag ysgolion i adnabod y plant hynny nad ydynt wedi pasio'r cwricwlwm nofio cenedlaethol, Gwobr Aur Nofio Ysgol, a sicrhau bod cymorth ar waith i wella eu diogelwch dŵr.

Dwedodd y Cynghorydd Sarah Merry, Dirprwy Arweinydd Cyngor Caerdydd a'r Aelod Cabinet dros Addysg: "Mae nofio yn rhan o'r Cwricwlwm i Gymru, ond dim ond 57% o ysgolion Caerdydd oedd yn cymryd rhan mewn gwersi nofio'r cwricwlwm yn 2022/23 gyda chostau trafnidiaeth wedi'u nodi fel y rhwystr mwyaf sylweddol.

"Rydym wedi ymrwymo i wneud newidiadau sylweddol fel bod ysgolion yn cael cymaint o gefnogaeth â phosibl i alluogi darpariaeth nofio i ddysgwyr ac mae'r peilot eisoes wedi cael effaith galonogol ar hygyrchedd ac ansawdd ledled y ddinas, gan gefnogi parhad ac ehangu'r model.

"Rydyn ni eisiau sicrhau, gyda mireinio pellach a thrwy weithio mewn partneriaeth llwyddiannus, y gall Nofio Ysgol Caerdydd arwain y ffordd wrth sicrhau bod pob plentyn yng Nghaerdydd yn nofiwr hyderus ac yn gallu cael hwyl a bod yn ddiogel yn y dŵr ac o'i gwmpas."

Dywedodd y Cynghorydd Jennifer Burke, yr Aelod Cabinet dros Ddiwylliant, Parciau a Digwyddiadau: "Mae canlyniadau cynnar y model newydd yn hynod galonogol, gyda chyfranogiad cynyddol yn ysgolion Caerdydd a thystiolaeth glir bod AquaClusters, cyflwyno dwys, a'r Siarter Nofio Ysgolion yn gyrru cynnydd go iawn. Mae myfyrdodau gonest ar heriau sy'n ymwneud â chynhwysiant, staffio ac ymgysylltu yn ein hatgoffa bod yn rhaid i lwyddiant gael ei gefnogi gan strategaeth ac rydym wedi ymrwymo i weithio gyda phartneriaid i adeiladu ar y momentwm hwn—alinio polisi a buddsoddiad i sicrhau bod gan bob plentyn yng Nghaerdydd fynediad at nofio cwricwlwm o ansawdd uchel."

Dywedodd Ryan David, Rheolwr Datblygu Campau Dŵr Chwaraeon Met Caerdydd: "Mae boddi yn dal i fod yn un o'r achosion mwyaf o farwolaeth ddamweiniol yng Nghymru, yn enwedig ymhlith pobl ifanc. Dylai dysgu nofio a deall diogelwch dŵr fod yn hawl sylfaenol, nid yn fraint.

"Mae pob plentyn yng Nghaerdydd yn haeddu'r cyfle i ddysgu'r sgiliau achub bywydau hyn. Rydyn ni'n gwneud popeth o fewn ein gallu i wneud i nofio ysgol weithio ar gyfer pob ysgol, ac mae'r peilot hwn yn gam enfawr ymlaen. Ond allwn ni ddim gwneud hyn ar ein pennau ein hunain. Mae angen darparwyr, ysgolion, teuluoedd a'r gymuned gyfan y tu ôl i ni i wneud yn siŵr nad oes unrhyw blentyn yn cael ei adael ar ôl."

Bydd Cynllun Peilot Nofio Ysgol Caerdydd yn cael ei ehangu ymhellach yn 2025/26.

Mwy am y model:

Mae'r dull newydd yn darparu ystod o nodweddion allweddol i gynorthwyo ysgolion i wneud gwersi nofio yn fwy hygyrch a chost-effeithiol. Caiff ysgolion eu paru â'u pwll nofio lleol gyda'r cyfle i rannu cludiant ag ysgolion eraill yn eu hardal lle bo hynny'n bosibl a gall llawer deithio'n llesol i'w cyfleuster lleol a all leihau costau ymhellach.

Darperir system archebu symlach i ysgolion i helpu i arbed arian a lleihau tasgau gweinyddol ac mae siarter gynhwysfawr wedi'i chynllunio i sicrhau darpariaeth gyson o ansawdd uchel ar draws pob ysgol.

Cynigir gwersi nofio yn Gymraeg a Saesneg ac maent yn cynnwys gwers diogelwch dŵr benodol ac maent ar gael fel cwrs dwys pythefnos.