Gyda digwyddiadau tywydd eithafol yn dod yn fwy aml a dwys, mae'r perygl o lifogydd wedi cynyddu, sy'n gofyn am fesurau effeithiol i amddiffyn diogelwch y cyhoedd ac eiddo.

Mae Llywodraeth Cymru yn amcangyfrif bod 245,000 o eiddo yng Nghymru mewn perygl o lifogydd gan afonydd, y môr a dŵr wyneb, gyda 400 o eiddo ychwanegol o bosibl yn cael eu heffeithio gan erydu arfordirol.

Mae'r cyfrifoldeb am reoli achosion o lifogydd yng Nghaerdydd yn cael ei rannu rhwng tair asiantaeth: Cyngor Caerdydd, Cyfoeth Naturiol Cymru, a Dŵr Cymru, yn dibynnu ar ffynhonnell y llifogydd.

Mae Cyngor Caerdydd yn ymdrin â chyrsiau dŵr cyffredin, dŵr wyneb, dŵr daear, a llifogydd ar briffyrdd.

Cyfoeth Naturiol Cymru sy'n gyfrifol am brif afonydd, llifogydd arfordirol, a chronfeydd dŵr, tra bod Dŵr Cymru yn rheoli dŵr brwnt, dŵr wyneb a charthffosydd cyfunol.

Mae'r strategaeth newydd yn canolbwyntio ar amcanion, mesurau a chynlluniau gweithredu clir i sicrhau ymateb effeithiol i unrhyw achos o lifogydd yng Nghaerdydd.

Mae'r amcanion yn cyd-fynd â'r rhai a osodwyd gan Lywodraeth Cymru ac yn amlinellu uchelgeisiau, targedau a chanlyniadau ar gyfer rheoli perygl llifogydd.

Mae'r mesurau wedi'u grwpio'n dri phrif gategori:

·       Datblygu, Adfywio a Pholisi;

·       Rhagofalon, Amddiffyn ac Ymateb; a

·       Chymuned, Rhanddeiliaid a Chydweithredu.

Mae'r Cynlluniau Gweithredu yn cynnwys tri deg chwech o ymatebion ar wahân i achosion posibl o lifogydd, boed hynny ledled y ddinas, ar Ynys Echni, neu ar hyd Afon Elái, Afon Rhymni, neu Afon Taf.

Fe wnaeth y Cynghorydd Dan De’Ath, yr Aelod Cabinet dros Gynllunio Strategol, Newid Hinsawdd a Thrafnidiaeth, bwysleisio pwysigrwydd cydweithredu: "Gan ein bod wedi cael ein dynodi fel yr Awdurdod Llifogydd Lleol Arweiniol, ein rôl ni yw llunio strategaeth sy'n creu cydweithrediad effeithiol rhwng yr asiantaethau sy'n gyfrifol am lifogydd ar draws y ddinas.

"Mae'r ardaloedd perygl llifogydd wedi'u hasesu, ac rydym wedi nodi amcanion, rolau, cyfrifoldebau, mesurau a chynlluniau gweithredu clir i reoli'r gwahanol senarios, gan nodi mesurau lliniaru effeithiol lle bo modd.

"Mae'r perygl cynyddol o lifogydd yng Nghaerdydd oherwydd newid hinsawdd, felly rydym yn parhau â'n gwaith i leihau effaith carbon y ddinas drwy ein Strategaeth Un Blaned.

"Ym mis Mawrth 2019, fe wnaeth Cyngor Caerdydd ddatgan argyfwng hinsawdd ac amlinellu’r camau sydd angen eu cymryd i ddod yn gyngor sero net. Wrth i’r gwaith hwn fynd rhagddo, rydym hefyd yn gwella mannau gwyrdd y ddinas yn ogystal â chynnal gwaith uwchraddio sylweddol ar amddiffynfeydd llifogydd y ddinas ar hyd Afon Rhymni. Bydd hyn yn rheoli'r perygl o lifogydd i 1,116 o eiddo preswyl, 72 o eiddo dibreswyl a safle teithwyr Ffordd Rover. Bydd yr amddiffynfeydd arfordirol newydd yn y rhan hon o’r ddinas yn darparu amddiffyniad yn erbyn digwyddiad tywydd garw 1-mewn-200-mlynedd, gan gynnwys caniatáu ar gyfer effeithiau newid hinsawdd.

"Mae Morglawdd Bae Caerdydd a ddaeth yn weithredol yn 2001 yn ased i gefnogi lleihau'r perygl o lifogydd yn ne’r ddinas os yw amodau'r llanw yn caniatáu. Gellir gostwng lefelau dŵr ym Mae Caerdydd pan ddisgwylir tywydd gwael, er mwyn galluogi'r dŵr ychwanegol yn sgil glaw i lifo o Afon Taf ac Afon Elái i'r Bae. Mae gwaith cynnal a chadw effeithiol ar Forglawdd Bae Caerdydd yn hanfodol i leihau'r perygl hwn o lifogydd, felly bydd angen asesiadau ac ariannu pellach i sicrhau bod hyn yn digwydd.

"Bydd y strategaeth newydd yn sicrhau bod y tair asiantaeth yn gweithio gyda'i gilydd i gymryd y camau angenrheidiol pan fydd achosion o lifogydd. Mae gwaith proffilio risg a mesurau lliniaru yn cael eu hegluro’n fanwl i sicrhau bod unrhyw ymateb i achos o lifogydd yn gymesur ac yn effeithiol, wrth leihau'r perygl ac adeiladu gwytnwch lle bo hynny'n bosibl i reoli’r lefelau glawiad a ddisgwylir yn y dyfodol. 

I gloi, nod y strategaeth newydd yw sicrhau bod Cyngor Caerdydd, Cyfoeth Naturiol Cymru, a Dŵr Cymru yn gweithio gyda'i gilydd i gymryd camau angenrheidiol yn ystod achosion o lifogydd. Bydd gwaith proffilio risg manwl a mesurau lliniaru yn sicrhau bod ymatebion yn gymesur ac yn effeithiol, gan adeiladu gwytnwch i reoli lefelau glawiad yn y dyfodol.

"Trwy weithio gyda'i gilydd, bydd gan y ddinas allu gwell i ymdrin ag achosion posibl o lifogydd, gan sicrhau diogelwch y cyhoedd a diogelu eiddo," ychwanegodd y Cynghorydd De'Ath

Bydd Cabinet Cyngor Caerdydd yn cwrdd ar 15 Mai i ystyried yr argymhellion yn yr adroddiad, a bydd gwe-ddarllediad o'r cyfarfod hwnnw ar gael i'w wylio ar y diwrnod yma https://cardiff.public-i.tv/core/portal/home

Cyn cyfarfod y Cabinet, bydd y Pwyllgor Craffu Amgylcheddol yn craffu ar yr adroddiad ar 8 Mai am 4.30pm. Bydd recordiad o'r cyfarfod hwnnw ar gael i'w wylio yma https://cardiff.public-i.tv/core/portal/webcast_interactive/978734